Kobus en de Maerlantroute
Guido Vermeersch
Kobus is de naam van het zelf te bedienen overzetbootje voor fietsers en wandelaars op de vaart Brugge-Sluis te Lapscheure. De veerpont kadert in de grensoverschrijdende Maerlantroute die "Maerlant", het moorland of het moerasland in de vierhoek Damme, Sluis, Aardenburg en Maldegem verkent. De route kwam tot stand ter herdenking van de 700ste verjaardag van het overlijden van dichter Jacob van Maerlant. Hij stierf te Damme omstreeks 1293 en ligt begraven onder de toren van de Onze-Lieve-Vrouwekerk.
Het is een initiatief van de Stichting Monumenten- en Landschapszorg en de VTB-VAB. Dit verband tussen de provincies Zeeland, Oost- en West-Vlaanderen wil op toeristisch vlak tot een grensoverschrijdende samenwerking komen. De route is zowel een ontdekkingstocht als een literaire pelgrimstocht. De grensstreek produceerde door de eeuwen heen enkele markante literaire figuren zoals Jacob van Maerlant in Damme, romanschrijfster Mevr. Courtmans in Maldegem en Hendrik Van Dale in Sluis, die het 'Groot Woordenboek van de Nederlandse taal' realiseerde.
Het uitstippelen van de route kadert in de actie "Langs Vlaamse Wegen" en kreeg de steun van de Werkgroep Netwerk van Euregio Scheldemond. (1)
In principe start de route in Damme om dan verder over Lapscheure, via Sluis, Aarden- burg, Maldegem te bereiken en terug in Damme aan te komen. Je kunt ook eender waar langs de route aansluiten. Om de gevaarlijke N49 te dwarsen werd gekozen voor de verkeerslichten te Lapscheure.
Heel bijzonder aan de Maerlantroute is dat in de Damse deelgemeente Lapscheure een veerboot wordt ingezet teneinde de fietsers over de Damse Vaart te brengen. Op die manier hoeven de fietsers niet langs Hoeke te rijden en vermijden ze aldus de gevaarlijke expressweg Knokke-Maldegem.
Omdat Lapscheure geen rechtstreekse verbinding heeft met Sluis, opteerde de provincie voor de oversteek op de Damse Vaart aan het Moordenaarsstraatje, anderhalve km van Sluis. En omdat er in Sluis een houten brugje (Parmabrug) geplaatst was, opteerde men voor een veerpont. Het West-Vlaamse provinciebestuur bekostigde de installatie voor 700.000 BEF.
Door gebruik te maken van een windas, een stalen kabel en een vliegwiel aan de beide oevers kan men het bootje overbrengen en zelf de oversteek doen. Er is plaats voor 10 personen en fietsen.
De inrichters van de Maerlantroute kozen voor de naam: KOBUS. Het was de Damse schepen, Lapscheurenaar Cesar Demuynck (° 1920-f2002), die de aanzet gaf voor die naam. Op het einde van de 19de eeuw, was er langs de Damse Vaart-Noord nr. 47 grondgebied Lapscheure, het nu nog bestaande huis, een cafe “In den Overzet" De cafebaas, Jacobus Vanden Driessche, geboren in 1880, alias “Roste Ko”, slachter van beroep, beschikte over een roeibootje, waarmee hij de andere oever van het kanaal kon bereiken. Desgevraagd was hij ook veerman. De naam van het cafe staat vermeld op de lijst van de oorspronkelijk eenendertig cafes in Lapscheure. Ook de Duitse soldaten hadden er in september-oktober 1944 een roeibootje liggen.
De inhuldiging van Kobus op 17 juli 1993.
Omdat de Maerlantroute niet langs de deelgemeente Hoeke voorbijkomt, wilde burgemeester Vandille dat ook dit kleine dorpje er bij betrokken werd. Daarom had hij de officiele genodigden en de inwoners van de beide dorpen verzocht eerst aan de kleine brug te Hoeke samen te komen. In zijn toespraak had hij een heel andere verklaring voor de naam Kobus, nl. dat KO de eerste letters van de patroonheilige COrnelius van Lapscheure zijn en Bus de laatste letters van JacoBUS de Meerdere, de patroonheilige van Hoeke.
De aanwezige persmensen hebben die versie de wereld rond gestuurd. Ook in het boek ‘De Damse Vaart’ dat onlangs verscheen, staat verkeerdelijk dat Kobus “genoemd is naar de patroonheiligen van Lapscheure (Korneel) en Hoeke (Jacobus).
Burgemeester Vandille wist nochtans dat een zekere Korneel (sic), 'roste Ko', daar met een bootje de vaart overstak. Hij zei ook dat de overzet de twee woonkernen dichter bij elkaar zou brengen.
Zijn verklaring raakt kant noch wal. De afstand tussen de twee dorpen bedraagt 2,5 km. en via Kobus 6 km.
De patroonheilige van Lapscheure is overigens niet Cornelius; de parochiekerk is toegewijd aan de H. Drievuldigheid. Cornelius is een heilige die bij ons vereerd wordt.
Waarom de burgemeester dat dan zo bekend maakte? Sinds de fusie met Moerkerke in 1971 en met Damme in 1977 mochten Hoeke en Lapscheure door het gemeentebestuur niet vernoemd worden. De pastoor van Hoeke, E.H. Rathe, heette zijn dorp daarom Vergeethoeke. Het was slechts in de jaren 90 dat het stadsbestuur, na voortdurende aanmaningen van onzentwege, de namen Lapscheure en Hoeke erkende (2). De nieuwe gemeentenaamborden F1 en F3 (bebouwde kom) werden in Lapscheure pas geplaatst in 2005 en enkele jaren later ook in Hoeke .
De uitnodiging van de burgemeester om eerst in Hoeke samen te komen was wellicht een poging tot wedergoedmaking.Na de toespraak aan het brugje werd iedereen verzocht zich 2 km verder met de fiets langs de Damse Vaart- Noord, of per auto langs de straat Fort Sint- Donaas naar het Moordenaarsstraatje aan de vaartdijk in Lapscheure te begeven, waar de inhuldiging moest plaatsvinden.
Onder begeleiding van fanfaremuziek, in aanwezigheid van enkele gedeputeerden van de provincie, het stadsbestuur, de inrichters van de Maerlantroute en de installateur van de pont, werd het veer plechtig ingehuldigd. Marie-Claire Van der Stichele, gedeputeerde voor toerisme, mocht als eerste de overtocht maken, in aanwezigheid van Fernand Peuteman, gedeputeerde voor Openbare Werken en tevens Voorzitter van Westtoerisme, en Jan
Durnez, Voorzitter van de Westvlaamse Vereniging van de Vrije Tijd. Het bootje voer verschillende malen over en weer tot iedereen op de dijk aan de overzijde in het Moordenaarsstraatje bij de Sint-Donaashoeve aankwam. De Damse schepen Frank Dousselaere verwelkomde het talrijk opgekomen publiek en dankte de inrichters en officieel genodigden. Hij had ook bloemen voor Mevr Daeninck-De Paepe van de hoeve Sint-Donaas, als troost voor de drukte in het straatje.
Fernand Peuteman sprak vol lof over het genomen initiatief in deze prachtige omgeving te Lapscheure aan de Damse Vaart.
De overzet kent enorm veel bijval vanwege de fietsers die de prachtige Maerlantroute rijden. Jammer dat de naam KOBUS niet meer te zien is.
Ondergetekende was getuige van het evenement en legde de plechtigheid vast op video.
Nota's
1. Brochure van de Maerlantroute
2. Persoonlijk archief
------------------------------------------------
ROUWBERICHT
Wij vernamen het schielijk overlijden op 19 augustus jl. van ons medelid Etienne ADAM, echtgenoot van mevrouw Dina Haegeman.
Etienne, geboren op 16 oktober 1947 en woonachtig op Den Hoorn, was als sleepbootmachinist in meerdere functies werkzaam bij de Zeebrugse Unie van Redding- en Sleepdienst.
Voor zijn inzet bij de scheepsramp met de Herald of Free Enterprise (1987) werd hij zowel door het Belgisch als het Brits vorstenhuis vereremerkt.
We bieden de familie onze oprechte gevoelens van deelneming aan.
[DOWNLOAD HET OORSPRONKELIJK DOCUMENT]