De Hekhoekkapel in Sijsele, een O.L.V.-kapel uit 1954
Denis Raman
In 2003 gaf onze heemkundige kring het boek de Damse kapellenroute uit, waarbij 41 kapellen in de diverse deelgemeenten aan bod kwamen.
Op 28/10/2015 kreeg ik bezoek van de heer Georges Demeester, broer van gewezen schepen Eric uit Sijsele. Hij schonk aan het MIK een mooie houtskooltekening van de Hekhoekkapel en bezorgde me nieuwe informatie over deze kapel uit 1954. Georges vertelde me dat Leon Demeester, vader van Rene en Laurent, een van de bouwers van de kapel was.
Het mag herhaald: de buurtbewoners hebben de kapel van de HEKHOEK gebouwd. De stenen waren afkomstig van de oude hoeve 'Bresende' (Maldegem-Donk), gelegen langs de Bresendedreef.
(foto familie Demeester) Op het bordje in muur gemetst in de voorgevel staat '1954'. Rechts staande (hand aan ketting): Leon Demeester (vader van Rene en Laurent); boven en links van man met pijp: Laurent Demeester en Rene Demeester. In het boek 'Archiefbeelden Damme' (uitg. G. Van Poucke)) staat die kapel op blz. 25 beschreven en op de foto staan Rene, Laurent en Leon Demeester.
De Hekhoekkapel staat in het zuiden van Sijsele tussen de Ter Torredreef en de Zwinstraat, in de wijk Hekhoek. De wijk bestond al in de middeleeuwen, wordt weergegeven met enkele stipjes op Pourbus kaart van 1571 en staat als Hekhoek beshreven in een landboek van Sijsele uit 1669.
Dit detail van de Ferrariskaart (1770-1778) geeft rechts de kleine dorpskern met de Sint- Martinuskerk ten zuiden van de pas aangelegde steenweg weer. Onderaan heet kasteel Ter Torre Chateau den Dooren en links wordt met Hameau Tentecke het gehucht
De wijknaam zou te maken kunnen hebben met 'hekken'. Het 'hek' verleende toegang tot het domein en 'daar moesten de kwade geesten worden tegengehouden of de goede krachten worden bovengelaten', aldus onze Frankische voorouders (boek 1000 jaar Sijsele blz.111)
Bouwjaar 1954
De kapel werd niet toevallig in 1954 gebouwd. In dat jaar werd het eeuwfeest van de dogmaverklaring van de Onbevlekte Ontvangenis gevierd. Er werden toen talrijke O.L.V.-kapellen gebouwd. In Moerkerke drie: een kapel in de Hoornstraat, de kapel Damweg-Haringgat en de kapel op het kruispunt Schoeperstraat- Damweg.
In Lapscheure kregen we in 1954 twee kapellen: in de Vredestraat en een kapel in de Hoogstraat.
In Sijsele werden onder leiding van pastoor Jozef Berten, drie kapellen werden gebouwd: de Hekhoekkapel, de Veldhoekkapel en de Spermaliekapel.
De O.L.V.-kapellen herdachten de dogmaverklaring van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria uit 1854. Met die dogmaverklaring had de Katholieke Kerk bevestigd dat Maria verwekt werd en ter wereld kwam zonder met de erfzonde te zijn bevlekt en daarom een bijzondere status geniet. Het hoogfeest van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria wordt dan ook gevierd op 8 december, negen maanden voor het feest van de geboorte van Maria op 8 september.
Bisschop Malou - van 1848 tot aan zijn dood in 1864 bisschop van Brugge -. lag in 1854 mee aan de basis van de dogmaverklaring van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria. Op vraag van bisschop Malou moesten alle parochies in de meimaand van 1855 Maria vereren met speciale missen en processies. Het Bisschoppelijk Archief te Brugge bewaart de verslagen van de pastoors; ook die van Damme, Hoeke, Lapscheure, Vivenkapelle (bij Sint-Kruis), Moerkerke, Sijsele en Oostkerke.1 Alle pastoors antwoordden de bisschop in het Latijn, behalve die van Oostkerke. Hij gaf ook het meest bondige antwoord: op zondagen werd in de 2 missen gepredikt ter ere van O.L.V. en was er tussen vespers en lof een geestelijke lezing. Op O.H.Hemelvaart was er in de 2 missen een geestelijke lezing, voor iedere mis een litanie van O.L.V. en ‘des namiddags gezongen in het lof. Van een processie maakte de Oostkerkse pastoor geen melding
In 2003 schreef pastoor Johan Loones in de Damse kapellenroute:
"De Maria-kapellekens zijn onvervangbare plaatsen waar ‘de kinderen hun moeder' kunnen vinden. Het zijn plaatsen waar de hemel de aarde raakt.
Wanneer jij met deze gids op weg gaat, wanneer jij je levensweg gaat, met de vreugden en de zorgen die dit met zich brengt... Weet dan dat je bij Maria mag thuis komen. Jij mag kind zijn bij jouw Moeder die je geborgenheid geeft. Je mag gesterkt verder gaan met op jouw lippen het verhaal van dank om het leven dat je gegeven is.
Hier wil ik graag een woord van dank zeggen tegen de heemkundige kring vzw ’ t Zwin rechteroever grondgebied Damme die de handen in elkaar heeft geslagen voor deze kapellekenstocht.
Het is gewoonweg bewonderenswaardig dat kapellekens in stand worden gehouden, beschermd worden en voor de toekomst bewaard.
Dank zij de inzet van vele mensen blijft Maria over haar kinderen waken. We hopen nog voor vele, vele jaren. ”
Johan Loones, 7 augustus 2003
Boven en links foto familie Demeester
[DOWNLOAD HET OORSPRONKELIJK DOCUMENT]